ĆELIJA OTVORENIH VRATA (peti deo) NULA – Manfred Petrović

Manfred Petrović – ĆELIJA OTVORENIH VRATA (peti deo) NULA – 

Roman Ćelija otvorenih vrata (peti deo) – Nula ima jedinstvenu karakteristiku da se može čitati kao zasebno delo iako se njegova komplikovana struktura sa zapetljanom radnjom i mnoštvom likova koji se međusobno prepliću u čvrstoj povezanosti može lakše pratiti i razumeti ukoliko se sagledava sa prethodnim delovima. U njemu se pojavljuju neka već poznata mesta zbivanja – hotel Bežanija u kome se mogu ostvariti svi snovi i tripovi i, kako i naslov kaže, rijaliti šou Ćelija otvorenih vrata, podignut na međugalaktički nivo gde zadatke ispunjavaju kako Zemljani, tako i vanzemaljci. Generalni menadžer ni u poslednjem delu ne otkriva svoj identitet, samo je jasno da je master majnd potpomognut Univerzalnom Kolektivnom Kosmičkom Svešću (superkompjuterom UKKS) koji povlači konce i osmišljava svaki korak ispričan u knjizi, dobrano potpomognut idejama Džonija, sporednog lika „iz senke”, koji je još od prvog dela inspirator i tvorac Ćelije otvorenih vrata.

Nula kao još jedan nastavak serijala nastavlja svoj dobro utemeljeni žanr modernog romana toka svesti u kome se radnja sklanja u drugi plan nauštrb likova, čiji unutrašnji monolozi, razvijanje unutrašnjih svetova i subjektivni osećaji diktiraju samu radnju. Zato se u pojedinim momentima javlja čist diktat misli glavnog lika Usamljenika, gde se prikazuje sve što mu padne na pamet, prividno bez izbora i napora da se čitaocima olakša razumevanje. Njegovo subjektivno psihološko vreme doživljavanja radnje, koja se, sem u nekim nivoima, odigrava u neodređenom vremenu, odudara od stvarnog tako da je rezultat reprodukcije njegove svesti koja je na tankoj granici između realnosti i imaginacije. Zato je neizvesno šta je istina, a šta san zatočen u Oazi, raskršću svetova u koji upada zajedno sa zarobljenim likovima iz svog rukopisa, u čijim pričama se na najbolji način simbolično prikazuje otuđenje, samoća, očaj, bezizlaz i sizifovski napori smislenog življenja savremenog čoveka, koji utiču kako na njegov optimizam, tako i na tanane niti inspiracije svakog umetnika.

Koncentrični krugovi kompozicije romana, koji od najveće kružnice koju oko Zemljana poput omče stežu otac i braća princeze Vasilise, postepeno se sužavaju na sve manje koji šalju nihilističku poruku besmislenosti života i ništavnosti morala i pouzdanog spoznanja života na Zemlji. Ona se kao kulminacija poput najmanjeg kruga – tačke skuplja u duši samog Usamljenika-pisca, ukorenivši se i podigavši sopstvene rešetke samoće i besmisla u kojoj se duša otima u ličnim krizama tražeći izlaz kroz snove, vizije i halucinacije, naslućujući da je jedini izlaz iz okova i ličnih samica samo ljubav.

Ona prava neobojena tugom, koja čini da život buja i rađa, kao i sama umetnost. Možda je to pravi recept i samog Manfreda Petrovića, zahvaljujući čemu je i u ovom delu izvesno da novi nastavak sledi, još jedan od koga se kreće od nule…